Wat houden de grijze en zwarte lijst uit het consumentenrecht in?

Hoe goed heeft u de algemene voorwaarden doorgelezen voordat u ermee akkoord ging? Het antwoord hierop zal waarschijnlijk ‘niet' of 'niet goed' zijn. De meeste mensen gaan akkoord met de algemene voorwaarden bij een overeenkomst zonder te weten wat hier nou precies in staat. Betekent dit dan ook dat een bedrijf alles in de algemene voorwaarden mag zetten wat hij maar kan bedenken? In dit artikel wordt ingegaan op deze vraag.

Consumentenbescherming 

Om consumenten beter te beschermen, heeft de wetgever de grijze en zwarte lijst opgesteld voor algemene voorwaarden. Op deze lijsten staan algemene voorwaarden die onredelijk bezwarend zijn of waarvan wordt vermoed dat ze onredelijk bezwarend zijn. Er kan in beginsel alleen een beroep op deze lijsten worden gedaan door particulieren. De bepalingen moeten dus van toepassing zijn op een overeenkomst tussen een consument en een bedrijf. 

De grijze lijst

In de grijze lijst staan bepalingen waarvan, als ze in de algemene voorwaarden staan, wordt vermoed dat deze onredelijk bezwarend zijn. Het is dan aan de ondernemer om te bewijzen dat dit niet het geval is. Een bepaling die als onredelijk bezwarend wordt gezien is vernietigbaar. Als een bepaling wordt vernietigd dan is deze niet meer van toepassing op de overeenkomst. 

De grijze lijst staat in de wet opgesomd. Een paar voorbeelden van bepalingen die op de grijze lijst staan zijn bedingen waarin een ongebruikelijk lange termijn wordt gegeven aan de ondernemer om te reageren op de particulier, of om de overeenkomst na te komen. Ook een beding waarmee wordt uitgesloten dat de ondernemer aansprakelijk kan zijn voor een schadevergoeding, een zogeheten exoneratiebeding, staat op de grijze lijst. 

De zwarte lijst

De bepalingen die op de zwarte lijst staan zijn per definitie onredelijk bezwarend. Hiervoor kan dus geen tegenbewijs geleverd worden door het bedrijf. Staat een bepaling uit de zwarte lijst in de algemene voorwaarden die u heeft gekregen? Dan kunt u deze bepaling altijd vernietigen. Voorbeelden van bepalingen op de zwarte lijst zijn bedingen die de consument het recht ontnemen om nakoming te eisen of om de overeenkomst te ontbinden. Ook een bepaling die een abonnement op bijvoorbeeld een tijdschrift stilzwijgend verlengd zonder dat de de consument maandelijks kan opzeggen staat op de zwarte lijst. 

Vernietiging

Bij vernietiging van een beding dat op een van de lijsten staat, blijft de overeenkomst bestaan en wordt enkel de specifieke bepaling vernietigd. Deze specifieke bepaling is dan dus niet meer van toepassing op de overeenkomst. U kunt de vernietigbaarheid van een bepaling inroepen door de wederpartij een aangetekende brief te versturen waarin men aangeeft de specifieke bepaling uit de algemene voorwaarden te vernietigen. Indien hier onenigheid over ontstaat, kan u naar de rechter gaan met het verzoek om de bepaling te vernietigen. Bij vernietiging is er sprake van terugwerkende kracht. Dit houdt in dat er na vernietiging gedaan wordt alsof de bepaling nooit onderdeel is geweest van de overeenkomst. Indien er op grond van de vernietigde bepaling is nagekomen, dan moet dit worden teruggedraaid. 

Wilt u meer weten?

Bel ons dan op 0900-1966 of gratis met een lidmaatschap. U krijgt dan direct een jurist aan de lijn die kan adviseren over uw persoonlijke situatie.